Saturday, February 4, 2023

PAMULINAWEN FESTIVAL




PAMULINAWEN FESTIVAL

[Fiesta ni San Guillermo, Ti Ermitanio—Patron iti Siudad ti Laoag]


RETRATO N.29

[Koleksion Dagiti Nagkauna a Ladawan iti Siudad ti Laoag]




MARAMBAKAN ti fiesta iti Laoag a panglagip ken ni San Guillermo, Ti Ermitanio [The Hermit], a Patron ti Siudad, a maangay iti umuna a lawas ti bulan ti Pebrero nga agpatingga iti maika-sangapulo nga aldaw. Tinawen a marambakan ti fiesta ni San Guillermo.


Manipud iti simple a selebrasion ti Aldaw ti Fiesta ni San Guillermo, nagbalin daytoy a nabarayuboy [awanan kontrol iti panaggastos] a panagrambak iti fiesta a maitan-ok ti kultura ken kannawidan ti siudad karaman ti nagduduma pay a klase iti aktibidad a maisayangkat.


Iti nasao a selebrasion ni San Guillermo, malagip pay ti panangsakup dagiti Kastila ti pagilian a Filipinas ken ti kombersion wenno  panagbalbaliw dagiti Ilocano iti kina-Kristiano.




PAMULINAWEN: Panagrambak iti Maris ken Kultura

Mailadawan dagiti nagkaadu a panagfiesta babaen iti panangipakita ti kultura, tradision ken kannawidan. Dagitoy a panagrambak ti wagas iti panagyebkas ti bukod a bagi iti sosiodad ken mangikonektar kadagiti pampamilia, pakasaritaan ken iti komunidad.


Kadagiti naglabas a tawen, nagdur-as wenno nagbaliw a namimpinsan a nangitunda iti nasaysayaat wenno naim-imbag a panagrambak. Naipresentar dagiti nagduduma nga aktibidad a kas iti interpretative dances literary arts contests, street dancing competition, maiparang dagiti nagduduma a klasena a taraon ken makan a luto ni Ilokano. 


Maluktan ti panag-fiesta babaen iti civic-miltary parade. Kalpasanna, maisaruno ti social-civic activities a kas ti Calesa Festival ken ti Baro a Laoag reyna iti Amianan beauty pageant. Pakadagupan ti amin, selebrasion iti kultura ken namaris a tradision a kas panangyebkas ti panagrambak ti biag iti amianan.




Taldiap:

Pamulinawen Festival celebrates the patronal feast of St. William the Hermit and the cultural and historical heritage of the people in the city of Laoag, Ilocos Norte, Philipines every February 10. Its schedule of activities lasts for the whole month of February and thus coincides with the foundation of the Ilocos Norte which takes place every second of February and the celebration of Valentine’s Day.


Etymology

Pamulinawen is a folk song familiar in the Northern Luzon. Believed to have originated in pre-Hispanic times, it is a courtship song that tells the story of a lady unmoved by the words of her suitor. Daughter of a chieftain, she was named after a type of hard stone thought to have come from outer space such as a meteorite and used by the locals as a flint to start a spark to produce a flame to light up their cigars. These characteristics are said to be likened to the people of Laoag.


Scholars stated that the love song was sang by boatmen as they rowed their boats along bodies of water in Luzon. From a composition with a deliberate tempo, it has numerous renditions of varying lyrics and tempo the widely popular of which are by the artist Arman Ratuita in the 1960s, by Lea Salonga in the album Bahaghari in 2017, and by the UP Madrigal singers as introduced by National Artist Lucrecia Roces Kasilag.


History of Pamulinawen Festival

The local government of Laoag passed the Ordinance No. 3 during the time of Mayor Eulalio Siazon in 1967 that established February 10 as the date of its annual festival. Through the years, its celebration has grown grander and within the term of then Mayor Cesar Ventura it was called Pagdadapun Festival. It was renamed to Pamulinawen Festival starting in 1996. Afterwards in 2008 during the tenure of then Mayor Michael FariƱas, its calendar takes up the entire month of February.


Devotion to St. William the Hermit

Pamulinawen Festival is held in conjunction with the feast of St. William the Hermit, the patron of the city. Christianity came to Laoag through the Augustinian friars who set foot and built a humble church made of light materials in 1580. Dedicated to the patronage of St. William the Hermit, it was rebuilt in stone in 1612. When it was damaged by fire in 1843, it was repaired between 1873 and 1880 by Antonio de la Camara and Fr. Santiago Muniz.


During the Philippine Revolution and the Philippine-American War, it became a garrison for Filipino troops and subsequently for American forces, respectively. In the years of the American occupation, the religious authorities of the Roman Catholic Church took over the church from the Aglipayan.

It became a cathedral when Laoag was elevated to a diocese on June 5, 1961 with canonical erection on July 26, 1961. Its secondary patroness is Our Lady, Cause of Our Joy (Virgen Milagrosa de Badoc).

.

.

*kredito iti FESTIVALSCAPE

*nabulod dagiti ladawan a nausar


koleksiondagitinagkaunaaladawan.blogspot.com


 

Monday, May 2, 2022

Laoag City Commercial Complex

 


[Nabulod dagiti ladawan a nausar]




LAOAG CITY COMMERCIAL COMPLEX


RETRATO N.29
[Koleksion Dagiti Nagkauna a Ladawan ti Siudad ti Laoag]



MASARAKAN ti Laoag City Commercial Complex [Laoag City Market]
iti sentro ti komersio ti siudad. Naibalay iti nasao a commercial
complex dagiti nagduduma a klasena a negosio a kas ti dry-goods,
kitchenwares, glasswares, kdpy. 

Iti basement [iti baba a pasetna] daytoy tallo kadsaaran a moderno
a tiendaan ti Laoag, masarakan ditoy ti local handicrafts, natibo
a produkto a kas ti bawang, suka ti iloco, niog, sibuyas, nagduduma 
a klasena a nateng ken dadduma pay.

Ti maikadua a kadsaaran iti nakaipuestoan ti wet ken meat section.
Magatang met ditoy dagiti lames a naggapu iti taaw ken karayan ken
pakasaraan ti nalatak a bagnet ti ilocos ken longganisa.

No agsapsapul met iti souvenir items a para sarabo, makita 
ti lokasionna iti amianan a paset ken ruar ti pasdek ti tiendaan.
Magatang ditoy dagiti paborito nga Ilocano chips a kas ti Chiphapop,
Chicharon, Camote Chips, cornick ken sabsabali pay a lokal 
nga aramid ken produkto.
.
.
.
.
.
wwwkoleksiondagitinagkaunaaladawan.blogspot.com



Monday, February 21, 2022

ILOCOS NORTE HEROES MEMORIAL [INHM] HALL

 




RETRATO N.28
[Koleksion Dagiti Nagkauna a Ladawan ti Siudad ti Laoag]


ILOCOS NORTE HEROES MEMORIAL [INHM] HALL wenno ti nalatak nga awagna a “HEROES HALL”

MAYSA kadagiti naimballigian unay a napasamak iti probinsia idi nasapa a tawen ti 1970’s ket ti pannakabangon ti Ilocos Norte Heroes Memorial [INHM] Hall, wenno ti nalatlatak nga awagna a “HEROES HALL” iti sentro ti Siudad ti Laoag. Masarakan daytoy a pasdek iti asideg ti Laoag City Plaza [wenno Aurora Park ita], Marcos Hall of Justice, Laoag Central School, torre ti pagkampanaan ni San Guillermo, dagiti simbaan ti Katoliko Romano ken Aglipayano, City Hall ti Laoag ken Kapitolio ti Probinsia ti Ilocos Norte. Dati pay a naawagan ti nasao a pasdek iti “Ablan Heroes Memorial Hall.” Immabot iti tallopulo ket tallo tawen ti konstuksion sakbay a nalpas ti nasao a pasdek.

Naisangsangayan ti kontribusion ti pasdek iti pakasaritaan ti probinsia ti lugar a nagtakderan ti Heroes Hall iti agdama. Dakkel nga espasio ti nasao a lugar a nagserbi a pakaangayan dagiti sosial, kultural ken politika a parambak kas ti civic-military parades, pasala, demonstrasion iti paay-ayam, trade fairs, political rallies, evening dances, coronation rites ken pagpabuyaan ti karnibal. 

Nabangon ti Gabaldon a disenio ken klasena a pasdek ti Laoag Central School idi tawen 1929, nagtalinaed ti nasao a lugar a silulukat kadagiti amin a maangay a parambak agingga a narugian ti pannakabangon ti pasdek kalpasan ti Maikadua a Gubat ti Sangalubongan.

Narugian ti konstruksion ti Ablan Heroes’ Memorial Hall iti panawen ti panagtugaw ni Diputado Dr. Damaso T. Samonte iti Umuna a Distrito ti Ilocos Norte, 1946-1949. Ngem daksanggasat ta napasardeng ti proyekto gapu iti panagkurang ti pundo a mausar. Nupay kasta gapu iti singasing wenno mosion ni Gobernador Elizabeth Marcos-Keon, agdama a gobernador idi,  inaprobaran ti provincial board ti Ilocos Norte ti 1971 resolution no. 48 a P10,000.00 manipud iti Roads and Bridges Fund ti probinsia tapno maileppas ti Ablan Heroes Memorial Hall. Nagtultuloy ti panagdur-as ti konstruksion agingga iti tawen 1974. Iti napintas a panangidaulo ni Gob. Marcos-Keon ti probinsia, nabaliwan ti Ablan Heroes’ Memorial Hall iti Ilocos Norte Memorial Hall [INMH] a maidedikar ken maisagut kadagiti amin a bannuar ti Ilocos Norte.

Naawagan pay ti pasdek a maysa kadagiti kapintasan nga architectural marvel ken simbolo ti progreso iti probinsia.

Ti Heroes Hall ket 4-storey building. No addaka iti ngato [rooftop] a paset ti pasdek, nalawag a matannawagan ken makita iti baba ti Karayan Padsan ken intero a pakabuklan ti Gilbert Bridge [Marcos Bridge itan].

Dramatiko ti karakter a buya ti INMH ta nausar ti columns ken arc-window a disenio a maitulad kadagiti pasdek iti Amerika.
.
.
.
.
.
*Nabulod dagiti ladawan a nausar iti PGIN CMO/Alaric A. Yanos]
wwwkoleksiondagitinagkaunaaladawan.blogspot.com

Wednesday, January 5, 2022

Nostalgia: BANNATIRAN HOUSE

 


RETRATO N.27
[Koleksion Dagiti Nagkauna a Ladawan ti Siudad ti Laoag]


Nostalgia:
BANNATIRAN HOUSE


Maysa laengen a lagip wenno iliw a nalaus kadagiti nalpasen
a pasamak, pannakailiw iti tao a di makitkita wenno lugar
a pinanawan ken nalikudan...
.
.
.
.
.
*Nabulod ti ladawan a nausar
[wwwkoleksiondagitinagkaunaaladawan.blogspot.com]


Monday, December 20, 2021

LADAWAN TI DUOG A LANGA TI KALSADA TI RIZAL KEN BONIFACIO



Ti duog a langa ti Bonifacio Street


Ti duog a langa ti Rizal Street




RETRATO N.26
[Koleksion Dagiti Nagkauna a Ladawan ti Siudad ti Laoag]


LADAWAN TI DUOG A LANGA TI KALSADA TI RIZAL KEN BONIFACIO
Nostalgia:

Maysa laengen a lagip wenno iliw a nalaus kadagiti nalpasen
a pasamak, pannakailiw iti tao a di makitkita wenno lugar
a pinanawan ken nalikudan...
.
.
.
.
.

*Nabulod dagiti ladawan a nausar
[wwwkoleksiondagitinagkaunaaladawan.blogspot.com]












Saturday, December 11, 2021

LADAWAN DAGITI KADAANAN NGA ISTRAKTURA: Nostalgia


RETRATO N.25
[Koleksion Dagiti Nagkauna a Ladawan ti Siudad ti Laoag]



LADAWAN DAGITI KADAANAN NGA ISTRAKTURA
Nostalgia:

Maysa laengen a lagip wenno iliw a nalaus kadagiti nalpasen a pasamak, pannakailiw iti tao a di makitkita wenno lugar a pinanawan...


*Nabulod dagiti ladawan a nausar
[wwwkoleksiondagitinagkaunaaladawan.blogspot.com]












Monday, October 18, 2021

TI TUROD ITI ERMITA KEN LUGAR A NAKAIMULAAN TI KAYO A KROS, KEN NAKAARAMIDAN TI UMUNA A MISA ITI ILOKOS

 


[Nabulod dagiti ladawan a naaramat]




RETRATO N.24
[Koleksion Dagiti Nagkauna a Ladawan ti Siudad ti Laoag]


TI TUROD ITI ERMITA KEN LUGAR A NAKAIMULAAN TI KAYO A KROS, KEN NAKAARAMIDAN TI UMUNA A MISA ITI ILOKOS


Makita ken masarakan ti Ermita Hill iti abagatan a daya a paset ti Siudad ti Laoag. 

Sakbay a sinakup dagiti kastila ti siudad, paggigiananen dagiti nagkauna nga umili iti Laoag ti turod no sadino a nagbangonda kadagiti agdedekket a pagtaengan iti lawlawna. Pinili dagiti natibo daytoy a lokasion a pakabangonan ti komunidad saan laeng a gapu ti kaasideg ti lugar iti karayan no di pay ket importante para kadakuada a paggapuan ti taraon ken danum nga inumenda.

Idi sakbay nga agngudo ti 16th century, pinadur-as dagiti misionario ti kondision ti panagbiag dagitoy a natibo, nayakarda iti baro a pagyananda iti sentro ti Laoag nga isu ti Partke ni Aurora ita.

Nabangon ti kongkreto a kros nga agarup 28-metro ti katayagna iti tuktok ti turod idi 1972 a kas simbolo ti pannakalagip ti Maikapat a Sentenario ti Kristianisasion iti Ilocos. Ti nakaay-ayat, naangay ti umuna a misa iti Siudad ti Laoag iti Ermita Hill. Kalpasanna, nagbalin nga umuna a missionaries' quarters ken umuna a kapiliada ngem daksanggasat ta napuoran ti daan a pasdek idi Hunio 14, 1988 a nakarippuoganna. Naipatakder dagiti lima a letra L-A-O-A-G iti tuktok ti turod nga agserbi a kas “marker” ti siudad.

Saan laeng a kinatalged [kinatalna] ti madiskobre no di pay ket adda gundaway a makita ti pakabuklan ti siudad-- ti Padsan River ken karruba nga ili a kas ti San Nicolas, Sarrat ken Vintar. Iti daya a paset, makita dagiti bantay ti Apayao a maawagan iti Cordillera Mountain Ranges.


[Nabulod dagiti ladawan a nausar]
wwwkoleksiondagitinagkaunaaldawan.blogspot.com]

Tuesday, August 17, 2021

TI SURNADAN NI GOBERNADOR ROQUE B. ABLAN, SR.

 


[Nabulod ti ladawan a nausar]



RETRATO N.23
[Koleksion Dagiti Nagkauna a Ladawan ti Siudad ti Laoag]



TI SURNADAN NI GOBERNADOR ROQUE B. ABLAN, SR.

Binaliwan a binangon ti National Historic Institute
[a maawagan itan iti National Historical Commssion]
ti surnadan [shrine] ken biblioteka [library] a nakaibalayan
ken pakasarakan ti mini-library ken museo ti memorabilia 
ni dati a gobernador ti Ilocos Norte Roque B. Ablan, Sr., 
soldado iti Maikadua a Gubat ti Sangalubongan.

Nayanak ni Gob. Ablan, Sr. iti Siudad ti Laoag, Ilocos Norte
idi Agosto 9, 19o6. Nagturpos idiay Unibersidad ti Filipinas
iti Filosopia idi 1929 ken Law idi 193o. Naipasa ni Ablan
ti bar examination iti isu met la a tawen.

Nabotosan a kas Gobernador iti Ilocos Norte idi 1937
ken 1941. Kalpasan dayta, binangon ni Ablan ken isu
met laeng ti nagidaulo iti Ablan-Madamba Guerilla Group
of Northern Luzon. Balligi ti pannakirupakda kontra 
iti puersa dagiti Hapon iti Pampaniki, Solsona, Ilocos Norte
idi Nobiembre 8, 1942.

Napan ni Ablan idiay Cagayan idi Disiembre 1o, 1942
tapno agdamag ken ni Gobernador Marcelo Adduro ngem saanen
a nagsubli iti Ilocos Norte. Mamati ti kaaduan a napapatay
ni Ablan bayat iti enkuentro kadagiti Hapon. Iti agdama,
saan pay nga ammo iti 'yan ti bangkayna.

Ti surnadan isu ti testimonia ken pammigbig kadagiti 
naaramidan ni Ablan idi WW II. Ibilang dagiti 
taga-Ilocos Norte a bannuar ni Roque B. Ablan, sr.
.
.
.
.
[nabulod ti ladawan a nausar]
wwwkoleksiondagitinagkaunaaladawan.blogspot.com




Thursday, July 8, 2021

MUSEO ILOCOS NORTE

 


[Nabulod ti ladawan a naaramat]


RETRATO N.22
[Koleksion Dagiti Nagkauna a Ladawan ti Siudad ti Laoag]



MUSEO ILOCOS NORTE
Historiko a pagilasinan ti pakasaritaan ti dati a pasdek
ti Tabacalera wenno faktoria ti tabako a nagtakderan
ti Museo Ilocos Norte ita. Dayta ti duog a pasdek
ti Administration Center of the Tobacco Monopoly iti
Ilocos Norte idi panawen ti kastila. Maysa kadagiti
kaimportantean a parte ti museo ket naisentro iti tabako,
ti kangrunaan a produkto ti probinsia.

Iti agdama, maiparang iti museo ti sumagmamano a ramit 
a mausar iti panagtalon ken pagkalap--a maibilang a maysa pay
a kangrunaan a pagsapulan dagiti umili; ti tipikal wenno tipo
maipapan kadagiti naisangsangayan nga Ilocano house furnishings
a kas ti muebles ken alikamen [alfombra, kurtina a maaramat
a pagdekorar, lupot ken baldosa]; ken naikuadro a kadaanan 
a ladawan ti Ilocos. 

Maiparang pay ditoy ti way [rattan], inabel/abel a lupot
ni Ilocano kas ti abel-iloko ken sabsabali pay a tipikal
a pagan-anay; ken artifekto manipud iti nagduduma a parte
ti probinsia.

Aglukat ti Museo ti Lunes ingganat' Sabado iti oras ti 
alas nuebe ti bigat agingga iti alas singko ti malem.

Inkayon, pasiaren ita!


wwwkoleksiondagitinagkaunaaladawan.blogspot.com



Wednesday, June 16, 2021

DAGITI TORRE A PAGBANTAYAN TI GABU KEN LA PAZ

 


[Nabulod ti ladawan a naaramat]



RETRATO N.21
[Koleksion Dagiti Nagkauna a Ladawan ti Siudad ti Laoag]



Panawen ti Espaniol a Torre a Pagbantayan
DAGITI TORRE A PAGBANTAYAN TI GABU KEN LA PAZ


Ti Ilocos Norte ti maudi a probinsia iti Rehion ti Ilocos
a pagdaliasatan nga agturong iti amianan a paset ti pagilian.
Iti datos, addaan ti probinsia iti innem a torre a pagbantayan
ken nabigbig dagitoy a kas nailian a tawid ken kinabaknang.

Nangted dagitoy torre kadagiti nakadiskobre iti dua kapanunotan
ken panagamiris: umuna, maipada daytoy kadagiti sabsabali pay
nga immun-unan a nadiskobre a nabangon a torre—nabangon iti lugar nga adayo ti baybay; ken maikadua, importante ti torre gapu ti kaasidegna iti puyupoyan ken nagserbi a pagpatrolyaan ken mangwanawan/mangkita ti aktibidad iti bunganga ti Karayan Padsan a kangrunaan a pagdaliasatan a nawaya iti naglabas a panawen. Saan a mailibak a daytoy a torre a pagbantayan ket adda bukodna a guardia a mangkita ti kaungraan a pagserkan iti siudad. 

Maibilang daytoy a paset ti kabaybayan iti amianan a daladal dagiti pirata nga agraut ti galeon [barko a paglayag a komersial] idi un-unana a panawen ti panagnegosio isu a mapapati a nabangon dagiti torre iti siudad.

Ti ebidensia a kaadda ti “torre a pagbantayan” ti mangiladawan iti kinaimportansia a maproteharan ken masalakniban ti ili [saan pay a siudad idi] in kaso nga adda mapasamak a panagraut iti Laoag.

Sabali laeng ti estoria dagiti nagkauna a nagnaed iti siudad a kunada: adda bukodna a barangay ti naporma a sand dunes ti La Paz a maawagan iti “torre.”

Kinaagpaysuananna, adda pay sabali a torre a nabangon iti kasumbangir a bunganga ti Karayan Padsan. Patien pay dagiti nakadiskobre kadagitoy a dua ti nabangon a torre iti kangrunaan a pagserkan ti Laoag idi a kas met ti nabangon a kaadda ti pantalan ti Currimao ken Romblon iti Probinsia ti Romblon idi panawen ti panagsakup ti Espaniol iti pagilian. Daksanggasat ta dagiti nabatbati pay a paset ti instraktura ket pinisangen ti daga.

Iti agdama, makita pay laeng ti sumagmamano a radrilio a naiwara iti daga a mapapati a nagtakderan ti torre— a mangpaneknek ken ebidensia a nabangon ti maysa “torre a pagbantayan” idi un-unana a panawen iti siudad.




[Nabulod ti ladawan ken ni Bernard Joseph Esposo Guererro]


Wednesday, May 5, 2021

PUENTES DE AMOR

 


[Nabulod ti ladawan a naaramat]



RETRATO N.2o
[Koleksion Dagiti Nagkauna a Ladawan ti Siudad ti Laoag]


PUENTES DE AMOR
Di nakita wenno di nabigbig [nga insigida] a maysa
kadagiti [na]tawid nga imprastraktura a rangtay
ti Puentes De Amor a maipannakkel a kukua ti Probinsia
ti Ilocos Norte.

Masarakan ti nasao a rangtay iti Barangay Barit
iti Siudad ti Laoag. Daytoy a "Puente De Barit" ti
maysa kadagiti uppat nga Spanish Bridges ti Laoag: ti Barit,
Tupec, Bulangon ken San Mateo. 

Dinakamat ken nairaman dagiti uppat a rangtay iti datos
nga insumite ni Ilocos Norte Civil Governor Camillo Millan 
a naidukomento pakaseknan ti estado ti probinsia idi 1887.

Napreserba ti panangisurat [handwritten report] ni Millan
ti dukomento iti National Archives of the Philippines.
.
.
.
.
koleksiondagitinagkaunaaladawan.blogspot.com




PAMULINAWEN FESTIVAL

PAMULINAWEN FESTIVAL [Fiesta ni San Guillermo, Ti Ermitanio—Patron iti Siudad ti Laoag] RETRATO N.29 [Koleksion Dagiti Nagkauna a Ladawan it...